Rzeki nie ochronią się same!
Petycja w sprawie zmiany zarządzania rzekami
Szanowny Panie Premierze,
według raportu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z 2022 r.1 99,5% rzek w Polsce jest w złym stanie i nie spełnia wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej, co do których zapewnienia jako kraj członkowski Unii Europejskiej jesteśmy zobowiązani. Naturalna rzeka ma zdolność do samooczyszczania i regeneracji, jednak im bardziej rzeczny ekosystem jest zdegradowany ludzką ręką, tym mniejsze posiada możliwości do samoodnowy. Odra dała nam czerwoną kartkę. Za regulację koryta, za zabudowywanie stopniami wodnymi, za brak odpowiedniego nadzoru nad wypuszczanymi do rzek zanieczyszczeniami.
Woda to życie. A nie ma dla niej alternatywy. Dlatego ze wszystkich sił powinniśmy zadbać o poprawę jakości naszych rzek. Zwracamy się do Pana z petycją o:
1. Powierzenie gospodarowania wodami ministrowi właściwemu ds. środowiska i ograniczenie kompetencji Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” do ochrony i kontroli wód, pozostawiając gospodarcze ich wykorzystanie w gestii ministra właściwego ds. infrastruktury i transportu.
2. Odtworzenie zdegradowanego ekosystemu Odry: ograniczenie zasolenia i zanieczyszczenia, renaturyzację wybranych odcinków, odsunięcie wałów od rzeki tam, gdzie to możliwe, utworzenie roślinnych i bagiennych nadrzecznych stref buforowych oraz odtworzenie obszarów podmokłych i terenów zalesionych w dolinie rzeki.
3. Objęcie największych rzek w Polsce siecią stałego, automatycznego monitoringu jakości wody, który natychmiast informuje odpowiednie służby o przekroczeniu norm zanieczyszczeń oraz przesyła wyniki pomiarów do zintegrowanej, publicznie dostępnej bazy danych. Stacje pomiarowe powinny być zlokalizowane m.in. poniżej wszystkich wylotów ścieków i wód kopalnianych.
4. Wprowadzenie zasady „zanieczyszczający płaci”, zgodnie z którą przedsiębiorstwa powinny ponosić pełne koszty usunięcia i naprawy spowodowanych przez siebie szkód w środowisku, a także wdrożenie instrumentów finansowych i prawnych skłaniających użytkowników wód do ograniczania poboru wód i zrzutu zanieczyszczeń (kary i zachęty).
5. Uzależnienie wydawania pozwoleń wodnoprawnych na zrzuty ścieków i pobory wody od aktualnego stanu wód (ilościowego i jakościowego), jak również od ładunku zrzucanych zanieczyszczeń, a także ich stężenia.
6. Priorytetową, systematyczną realizację Krajowego Programu Renaturyzacji Wód Powierzchniowych, zharmonizowanego z dokumentami strategicznymi z zakresu gospodarowania wodami, po weryfikacji pod kątem rezygnacji z budowy zbiorników wodnych, barier migracyjnych na rzekach i regulacji rzek na rzecz naturalnej retencji i renaturyzacji wód.
7. Wdrożenie na masową skalę działań z zakresu naturalnej retencji i odzyskiwania przestrzeni dla rzek, by ograniczyć zakres prac regulacyjnych i utrzymaniowych, a zarazem poprawić bezpieczeństwo przeciwpowodziowe i ograniczać skutki suszy.
8. Rezygnację z programu rozwoju żeglugi towarowej na Odrze i Wiśle oraz m.in. Noteci, Bugu, Narwi, Warcie czy Brdzie.
Rzeki są naszym dziedzictwem, które pilnie potrzebuje ochrony i naszego wsparcia.
Apelujemy o priorytetowe działania w zakresie zarządzania wodami.
1 GIOŚ. 2022. Stan środowiska w Polsce. Raport 2022. Biblioteka monitoringu środowiska. https://www.gov.pl/attachment/8193fbd1-9302-4d30-a483-bde6c8f5564a
